Film The Two Popes toont wervelende tocht naar spiritueel leiderschap in de Kerk
- Straffe beeldtaal en spitse dialogen nemen kijker op sleeptouw
- Beklijvend verhaal, van Buenos Aires tot Rome
- Ook ‘duistere’ verleden paus Franciscus aangeraakt
Meer dan zeven eeuwen. Zo lang was het in 2013 geleden dat er nog eens een paus – bij leven en (relatief) welzijn – aftrad. Op maandag 11 februari kondigde de toen 85-jarige Benedictus XVI tijdens het consistorie voor de heiligverklaring van de martelaren van Otranto zijn aftreden op 28 februari aan. Dat was zo uitzonderlijk, dat zijn woorden als een aardschok uit Vaticaanstad door de rest van de wereld daverden. Want hoe zou dat moeten werken? Stonden er na het aantreden van Benedictus’ opvolger dan twee pausen aan het hoofd van de wereldkerk? Of zou het een nieuwe paus met een back-up betreffen?
(lees verder onder de afbeelding)
Anthony Hopkins en Jonathan Pryce schitteren in deze indringende interpretatie van de pauswissel in 2013. © Netflix
De Braziliaanse regisseur Fernando Meirelles grijpt dat scharniermoment in de kerkgeschiedenis aan om het levensverhaal van Benedictus’ opvolger, de Argentijnse kardinaal Jorge Bergoglio, te schetsen, diens clash met toen nog kardinaal Joseph Ratzinger en de enorme impact die de overgang van het ene pontificaat naar het andere had. In een typisch wervelende Netflixstijl sleept hij de kijker mee naar de arme buurten van Buenos Aires waar Jorge Bergoglio predikt, naar de weelderige paleizen van Vaticaanstad en vooral naar de haast diametraal tegenovergestelde visie die beide mannen hadden – en misschien nog steeds hebben – op de koers van de katholieke Kerk.
Uiteraard dikt Meirelles de verschillen tussen Ratzinger en Bergoglio ferm aan en vormen die de rode draad in en de dynamiek van het verhaal, soms tot in het karikaturale. Toch het zou naïef zijn die verschillen te willen vergoelijken. Het contrast tussen de stugge Duitse uitverkoren erfgenaam van Johannes-Paulus II en de goedlachse Argentijn kan nauwelijks groter zijn.
De verpletterende verantwoordelijkheid die elke paus torst, toont de Braziliaanse regisseur zelden, maar als hij het doet, is het pijnlijk raak. „Als je je hand in de zaken van de curie steekt, krijg je ze als vermalen vlees terug”, waarschuwt Benedictus zijn opvolger. De doofpotoperaties inzake kindermisbruik en de malversaties van de Vaticaanse bank waren in zijn geval alvast constante kwellingen.
Maar ook paus Franciscus blijkt ten prooi aan twijfels, vooral door zijn verleden. De scènes over zijn samenwerking met de meedogenloze Argentijnse junta zijn knap gebracht en ontzettend beklijvend. Al leek de bedoeling nobel – ‘zijn’ jezuïeten beschermen – de gevolgen waren desastreus en kneedden deze paus tot een man die beseft dat fouten maken dodelijk kan zijn.
Netflix zou Netflix niet zijn als het de dramatische spanning niet zou afwisselen met spitse en vaak geestige dialogen. Ook met dank aan rasacteurs Jonathan Pryce (als Jorge Bergoglio) en Anthony Hopkins (als Joseph Ratzinger) die zich helemaal kwijt kunnen in twee sterke rollen. Tegelijk toont Meirelles overtuigend hoe de mannen naar elkaar toe groeien en hoe Benedictus’ appreciatie voor de koppige Argentijn toeneemt, en in welke moeilijke omstandigheden een dramatische wissel van de macht toch kan slagen, mits er een stevige verstandhouding is. Een knappe prestatie, die een unieke brok geschiedenis met zwier en inlevingsvermogen inblikt.