Santa Cruz de la Sierra groeide de voorbije halve eeuw tot de grootste stad van Bolivia. Inwijkelingen uit de hoogvlakten leven er vaak in armoede. Belgische peetouders ondersteunen er 650 gezinnen in de zoektocht naar een toekomst.
Ruim dertig jaar geleden kruisten de paden van oblaat Luc Casaert, net bezig met het oprichten van een sociale dienst in de parochie San Martin de Porres, en Marie-Christine Viaene. De vzw die groeide uit de ontmoeting stelt vandaag 54 mensen te werk in Santa Cruz en hanteert een integrale aanpak die begint bij voedzame poedermelk en eindigt bij studiebeurzen voor het hoger onderwijs en microkredieten voor ouders.
Twee jaar hield de coronapandemie voorzitter Marie-Christine Viaene thuis, maar in november kon ze opnieuw afreizen naar Bolivia om de projecten van de Fundación Niño Feliz, de lokale stichting die wordt gesponsord door de gelijknamige Belgische vzw, te bezoeken en te evalueren. Een belangrijke stop was de comedor Padre Lucas, een splinternieuwe refter waar kinderen dagelijks terechtkunnen voor een warme maaltijd. „De eetzaal ligt op drie kwartier rijden van de parochie van pater Luc, niet zo ver van het centrum van Santa Cruz”, zegt Viaene. „Dertig jaar geleden richtten we ons enkel op families uit de parochie, maar met de jaren werd die rijker en trokken arme mensen almaar verder weg van het centrum. Destijds telde Santa Cruz vijf ringen, nu al tien en de helft van de families die we bijstaan, woont niet meer in de parochie.”
De comedor is de vierde die Niño Feliz opende. „Ze zijn het hart van onze werking. Wil je dat een kind succes boekt op school, dan moet het eten en gezond zijn”, zegt Viaene. „Al in de jaren 1960 opende een voorganger van pater Luc, ook een oblaat, de eerste comedor. Kinderen krijgen er ook de basisregels van de hygiëne mee, van de handen wassen voor de maaltijd tot de tanden poetsen achteraf, en leren er wachten tot iedereen aan tafel is bediend. Als je even ontmoedigd bent, is zo’n refter een prachtige plek om opnieuw gemotiveerd te raken.”
Wie via Niño Feliz een peterschap van een kind uit Santa Cruz op zich neemt, biedt echter veel meer dan een volle maag. Een kind dat wordt ondersteund, krijgt schoolbenodigdheden en huiswerkbegeleiding. „Kinderen gaan slechts halve dagen naar school. Aanvankelijk wilden we vooral rechtstreeks de scholingsgraad aanpakken, maar met de jaren werd duidelijk dat zowel de kinderen als de ouders meer nodig hadden”, vertelt Marie-Christine Viaene. „Gezinnen kampen er met allerlei problemen die voortvloeien uit armoede, zoals alcoholisme en geweld. Elk jaar worden alle ouders van petekinderen in groepen verdeeld, waarin ze maandelijks workshops volgen over een specifiek thema. Dat kan ook alleenstaand ouderschap zijn of de zoektocht naar je eigen droom.”
Ook de kinderen van de gezinnen die steun krijgen, volgen elke maand een workshop, in leeftijdsgroepen. „De drie laatste jaren van de middelbare school gaat het om een oriëntatietraject. Wat willen ze verwezenlijken in hun leven? Ze krijgen ook tips om te leren leren. In België is dat een vanzelfsprekend onderwerp op school, maar in Santa Cruz hebben veel families niet eens een tafel. We moedigen de jongeren aan er toch een te zoeken, zich af te zonderen en het schoolwerk af te werken in ordelijke omstandigheden.”
Niño Feliz richt zich echter evengoed op erg jonge kinderen. Moeders van nul- tot vijfjarigen krijgen voedzame poedermelk voor hun kinderen. „Want wie de eerste jaren aan ondervoeding leidt, krijgt later vaak problemen op school”, zegt Viaene. „Ook voor die mama’s zijn er workshops. Psychologen leren hen hoe ze de cognitieve ontwikkeling van hun kindje kunnen stimuleren, bijvoorbeeld door met hen te spelen. Oudere kinderen worden niet enkel begeleid op het vlak van scholing, we bieden hen ook artistieke vorming. Zingen en dansen, tekenen of theater spelen kan het zelfvertrouwen enorm bevorderen. Aanvankelijk vonden veel ouders dat hun kind beter kon werken om wat te verdienen dan tijd te investeren in iets creatiefs. Maar eenmaal ze hun kinderen op een podium zagen, nam de trots het over. Nu hoort het er echt bij.”
Met de jaren breidde Niño Feliz de peterschappen uit naar jongeren die willen voortstuderen. Marie-Christine Viaene: „In zowat zeventien jaar tijd behaalden 436 jongeren een hoger diploma. Meer dan de helft van onze werknemers kon studeren dankzij Niño Feliz. Daarnaast lenen we ook startkapitaal uit aan families die een kleine onderneming willen beginnen en financieren we kleine prefabhuizen voor wie al een grond kon kopen. Die integrale aanpak is uniek voor Bolivia.”