Na de sportwereld en de showbusiness is het nu de beurt aan de academische wereld. Aan onze universiteiten ontstond de voorbije weken opschudding door enkele flagrante gevallen van grensoverschrijdend gedrag. Het patroon is meestal gelijkaardig: mannen misbruiken macht om vrouwen op seksueel gebied onder druk te zetten. Soms beperkt het zich tot ongemakkelijke opmerkingen, andere keren gaat het om ongepaste aanrakingen of aanranding.
Het gedrag is niet nieuw, de opschudding is dat wel. Vrouwen pikken het niet langer en ze hebben gelijk. Er veranderde de voorbije decennia veel in de machtsverhouding tussen vrouwen en mannen. Voormalige mannenbastions moeten nu leren omgaan met vrouwelijke aanwezigheid. Dat is voor sommige mannen duidelijk schrikken.
Het debat gaat nu vooral over ontsporingen. Hoe belangrijk die symptomen ook zijn, daarachter schuilt een veel grotere verandering, één van de meest ingrijpende uit de geschiedenis. Vrouwen en mannen staan nu echt op gelijke voet. Dat is de essentie van wat we vandaag meemaken. Gelijke kansen, gelijke rechten, gelijke behandeling, daarover gaat het. Het volstaat niet hier of daar ons gedrag wat bij te sturen of enkele vrouwen aan de top te dulden. De fundamenten van de samenleving veranderen.
De mensheid – de homo sapiens – bestaat ongeveer 300.000 jaar. Honderdduizenden jaren lang waren aangeboren biologische verschillen tussen mannen en vrouwen bepalend voor de verhoudingen in de samenleving. Lange tijd leefde de mens van de jacht, later van de landbouw. Tussendoor was er geen gebrek aan oorlog. Telkens was spierkracht, fysieke snelheid of lichaamslengte een belangrijke factor. Dat is vandaag niet meer zo. Het maakt niet uit hoe groot of sterk je bent om les te geven, een boekhouding bij te houden, patiënten te behandelen, krantenartikelen te schrijven, in het parlement te zetelen of een bedrijf te leiden. De revolutie
De revolutie van de hersenen, vandaag belangrijker dan spieren, is de revolutie van de vrouwen
van de hersenen, die vandaag zo veel belangrijker zijn dan spieren, is de revolutie van de vrouwen. Vrouwen zijn intellectueel tot hetzelfde in staat als mannen.
Vrouwen eisen hun plek op. De voorzitters van de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Europese Centrale Bank zijn vrouwen. Langzaam maar zeker sijpelen ze overal door naar de top. Overal? Diepe zucht. Voorlopig amper in de georganiseerde religies. Daar werden de man-vrouwverhoudingen immers verankerd in geloofsartikelen. Wat door de mens tot stand werd gebracht, werd aan God toegeschreven en daardoor gebetonneerd in een situatie die weinig mensen vandaag acceptabel vinden. Kunnen we echt volhouden dat het God zelf is die wil dat alle kerkelijke leiders – van de parochie tot het Vaticaan – mannen zijn?
In ons Dossier laten we vandaag vier stemmen aan het woord over het synodale proces dat momenteel wereldwijd in de Kerk loopt. Geert Morlion, een pastoor-deken die niet enkel verstandig is, maar ook wijs, zegt daarin: „Dat vrouwen leidinggeven, is vandaag niet meer dan normaal. Het blijft dan ook zonde dat vrouwen geen eindverantwoordelijkheid als pastoor kunnen dragen.”
Het is een debat dat velen vermoeid doet zuchten. We blijven die heikele kwestie maar voor ons uit trappen, in de hoop dat niemand erover begint. We geloven nog amper dat er nog enige beweging mogelijk is. In de feiten hebben heel wat vrouwen min of meer hun plek gevonden in onze Kerk, maar die plek bevindt zich nooit echt bovenin. Ondertussen zijn we verbaasd dat jonge mensen zich niet thuis voelen in de Kerk.
Kunnen we dan echt de moed niet meer vinden om het man-vrouwdebat in de Kerk ten gronde te voeren? De synode geeft ons nochtans ruimte om onze stem te laten horen. Laten we onszelf vooral niet wijsmaken dat de Kerk kan ontsnappen aan één van de grootste omwentelingen in de menselijke geschiedenis.