Niemand kan de gevolgen minimaliseren van de huidige financiële en economische crisis. In verkiezingstijden worden we daar nog eens extra op gewezen, want elke partij stelt dan haar recept voor om er aan te ontsnappen. Daardoor dreigen we onze eigen situatie te verabsoluteren en ons terug te trekken in de eigen problemen. Het gevaar is niet denkbeeldig dat we vergeten hoeveel zwaarder nog de crisis de mensen uit het Zuiden treft. In die omstandigheden lijkt de norm om 0,7 procent van ons bruto nationaal product aan ontwikkelingssamenwerking te besteden verder weg dan ooit.
<br>Nochtans is het juist nu heel erg nodig om daarvan ‘onverwijld’ werk te maken. In een toespraak tot nieuwe ambassadeurs bij het Vaticaan waarschuwde paus Benedictus voor een „humanitaire ramp” in landen die zijn aangewezen op hulp van buitenaf. Hij wees op de radeloosheid bij sommigen in die landen. En hoe zij in hun drang om te overleven hun toevlucht kunnen zoeken tot geweld.
<br>Het is die uitzichtloosheid die mensen er ook toe aanzet land en familie te verlaten om fortuin te zoeken in het ‘rijke Westen’. Vaak zetten ze daarbij hun eigen leven op het spel. Als die vlucht dan al slaagt, zijn de zorgen nog niet van de baan. Integendeel, het lot van vluchtelingen, asielzoekers en mensen zonder papieren van wie sprake verder in het blad, is er het trieste bewijs van.
<br>De grimmigheid neemt hand over hand toe. Ook hier kan radeloosheid leiden tot onverantwoorde daden. Maar welke argumenten ‘pakken’ nog op wie niets meer te verliezen heeft? Voor het asielprobleem bestaan geen eenvoudige oplossingen, zoveel is zeker. Maar het verder laten verrotten leidt alleen tot meer uitzichtloosheid en verhoogt de kans op dramatische ontwikkelingen. En zelfs als we de situatie van de mensen zonder papieren kunnen regulariseren, is het asieldossier nog niet van de baan. Een duurzame oplossing kan er pas komen, als we bereid zijn te werken aan meer rechtvaardige structuren en daadwerkelijke solidariteit. Zijn we bereid om daarvoor hier onze levensstijl te matigen?
<br>Velen betwijfelen bovendien luidop of het wel realistisch is ooit te komen tot rechtvaardige structuren in die landen waar corruptie en schending van mensenrechten welig tieren. Zeker voor Afrika lijken sommigen de hoop te hebben opgegeven.
<br>Voor hen heeft de Zuid-Afrikaanse anglicaanse aartsbisschop Desmond Tutu een boodschap. De Nobelprijswinnaar van 1984 kreeg onlangs van de universiteit van Genève een eredoctoraat. Bij die gelegenheid verwees hij naar de verzoening die ondanks de diepe wonden van apartheid toch mogelijk blijkt in Zuid-Afrika. Hij ziet in Afrika mensen stilaan opstaan uit de armoede. En voor de twijfelaars verwijst hij naar de Europese geschiedenis. „Zijn jullie de vele godsdienstoorlogen op jullie continent vergeten? De Holocaust, de dictaturen van Hitler en Stalin, van Franco en de Griekse kolonels tot diep in de twintigste eeuw?” En voor wie de corruptie onuitroeibaar noemt, verwijst hij fijntjes naar de financiële schandalen met Britse politici, in de bakermat van de westerse democratie. „Heb nog wat geduld met ons, jullie hebben ook tijd nodig gehad”, klinkt zijn bede. Inderdaad, een andere uitweg is er niet.
<br>
Column