Over een ander oordelen, hoe vaak doen we dat? Door iemand te berispen, plaatsen we onszelf indirect een trapje hoger. „Kijk eens wat die doet” impliceert altijd een beetje „Zoiets zou ik nooit doen”. Wie een andere mens naar beneden duwt, verheft zichzelf. We hebben toch zo’n grote drang om de wereld in te delen in de goeden en de slechten, waarbij wij uiteraard tot de goeden behoren.
In het evangelie volgens Mattheus daagt Jezus ons uit wat milder te zijn voor een ander en wat kritischer voor onszelf: „Oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt. Want met het oordeel dat gij velt, zult gij geoordeeld worden en de maat die gij gebruikt, zal men ook voor u gebruiken.” Als wij vandaag streng zijn in ons oordeel over een medemens, moeten we niet schrikken wanneer anderen morgen streng oordelen over ons. Mildheid is dus niet louter een kwestie van naastenliefde, er schuilt ook een portie eigenbelang in. Toch spelen we zo vaak rechter over anderen. De voorbije weken viel op hoe vaak dat ook op het publieke forum gebeurt. Enkele voorbeelden?
Amir Bachrouri is de voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad. Begin september werd in het huis van zijn moeder een grote hoeveelheid cocaïne aangetroffen. Moeder en zoon waren geschokt en gaven te kennen dat ze niets te maken hadden met die drugs. Niettemin was Vlaams Belang er als de kippen bij om een bewerkte foto van Amir Bachrouri te verspreiden, waarop hij wordt afgebeeld met zakken vol cocaïne en de tekst „Drugsmaffia keihard aanpakken”. Inmiddels is gebleken dat een familielid de drugs in het huis verborg. Niets wijst erop dat de voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad iets met de zaak te maken had.
De lokale nieuwssite Leuven Actueel titelde half oktober: „Leuvens schepencollege beslist: zeg niet langer kerstverlichting, wel wintersfeerverlichting”. Meteen volgt een rel in de media en op sociale media. Het stadsbestuur wordt ervan
Zijn we zo onzeker over onze eigen deugdzaamheid, dat we anderen in de ondeugd moeten duwen?
beschuldigd ‘kerst’ moedwillig te schrappen om niet-christenen te plezieren. De gemoederen verhitten snel. Wat blijkt? De sfeerverlichting in kwestie heette nooit ‘kerstverlichting’, er werd dus niets geschrapt. Bovendien blijft de stad Leuven de kerststal plaatsen op de Grote Markt en blijft ook de kerstmarkt gewoon bestaan. Veel gedoe om niets, maar zo veel mensen stonden meteen klaar met een oordeel.
Een hoogleraar aan de KU Leuven werd recentelijk veroordeeld voor verkrachting. Een afschuwelijke kwestie. De feiten dateren uit 2016, waardoor toenmalig rector Rik Torfs prompt werd beschuldigd van een doofpotoperatie. In werkelijkheid werd pas een klacht ingediend in 2018, toen Torfs geen rector meer was. Vlaams minister Zuhal Demir dreigde ermee subsidies voor de universiteit te schrappen. Eén dag later liet het slachtoffer nochtans via haar advocaat weten dat ze de universiteit niets verwijt. Meer nog, de KU Leuven handelde in het belang van het onderzoek. Alweer werd te snel geroepen.
Oordelen, veroordelen, stigmatiseren en schreeuwen om sancties. We zijn er toch altijd zo snel mee. Is onze behoefte om beter te zijn dan een ander echt zo groot? Zijn we zo onzeker over onze eigen deugdzaamheid, dat we anderen in de ondeugd moeten duwen? Een andere houding is nochtans mogelijk. Voorzichtiger zijn in ons oordeel, de uitklaring van de feiten even afwachten, mensen het voordeel van de twijfel geven.
Jezus gaat nog een stap verder. Zelfs voor wie schuldig is, is Hij mild. In het Johannesevangelie belet Hij de steniging van een overspelige vrouw met een simpel verzoek tot gewetensonderzoek: „Laat degene onder u die zonder zonden is, het eerst een steen op haar werpen.” Zelf kiest Hij resoluut voor vergiffenis en een nieuwe kans: „Ook Ik veroordeel u niet; ga heen en zondig van nu af niet meer.” Wat zou onze hedendaagse samenleving baat hebben bij wat meer Bijbelse wijsheid.